Bảo Nguyên
Những năm gần đây, rất nhiều các vụ án tham nhũng trong lĩnh vực tài chính của Trung Quốc đại lục đã bị phanh phui. Theo thống kê, chỉ từ đầu năm đến nay, ít nhất 29 ‘ông lớn’ trong hệ thống tài chính đã bị sa thải hoặc bắt giữ. Những người này từng giữ nhiều chức vụ cao trong các cơ quan quản lý tài chính, ngân hàng (NH), các quỹ bảo hiểm, và các công ty quản lý tài sản.
Nhà bình luận chính trị cấp cao Tang Jingyuan cho rằng đợt thanh tra tài chính hiện nay của ông Tập Cận Bình rất tập trung và mạnh mẽ, bề ngoài thì giống như một cuộc thanh tra kinh tế, nhưng thực chất nó là một cuộc thanh tra chính trị. Hệ thống tài chính của Trung Quốc hiện thuộc sở hữu của Giang Trạch Dân cùng đồng minh thân cận Tăng Khánh Hồng, và không hề nằm dưới sự kiểm soát của ông Tập.
Ông Tang Jingyuan phân tích thêm, Chủ tịch Tập Cận Bình muốn ngăn ngừa những rủi ro tài chính trong tương lai, đồng thời muốn ‘chấn chỉnh’ hệ thống tài chính vốn đang nhiều khủng hoảng. Nếu tình trạng khủng hoảng tiếp tục kéo dài, nó thậm chí sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tính hợp pháp của cuộc tái đắc cử của ông Tập.
Trong số các quan chức lĩnh vực tài chính bị bắt giữ năm nay có ông He Xingxiang – Ủy viên Đảng ủy kiêm Phó chủ tịch NH Phát triển Trung Quốc (CDB), và ông Cai Esheng – cựu thành viên Đảng ủy kiêm cựu Phó chủ tịch Cơ quan quản lý NH quốc gia Trung Quốc.
Ngoài ông He Xingxiang, các quan chức khác trong CDB bị cách chức bao gồm: Zhong Daohua – quản lý cấp cao của Vụ Tổng hợp thuộc CDB; Lin Fang – cựu Bí thư kiêm Chủ tịch CDB chi nhánh Hồ Bắc; Xu Weihua – cựu Bí thư kiêm Chủ tịch CDB chi nhánh Hải Nam; Zhang Maolong – cựu Giám đốc điều hành của CDB; và Zhang Linwu – chuyên gia cấp cao của Cục II thuộc CDB.
Kể từ đầu năm nay, ít nhất 18 người trong hệ thống NH Trung Quốc đã bị điều tra. Hoạt động tham nhũng của các ông lớn này trải dài từ NH quốc doanh, NH cổ phần, NH thương mại tại các thành phố, cho đến hệ thống tín dụng nông thôn, và NH chính sách.
Về khối NH cổ phần, ngày 20/07, Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch chi nhánh Nam Ninh của NH Everbright là Zhou Jiangtao đã bị điều tra. Ngày 10/09, Xie Hongru – cựu Bí thư kiêm Chủ tịch chi nhánh Quảng Châu của NH CITIC Trung Quốc – cũng bị điều tra.
Về khối NH thương mại tại các thành phố, Zhang Jianhui – cựu Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch NH Long Giang – bị điều tra vào ngày 17/09; và Wang Junbiao – cựu Chủ tịch NH Jinshang – bị điều tra vào ngày 16/09.
Đặc biệt, Wang Junbiao – cựu Chủ tịch NH Jinshang, được bầu làm thị trưởng thành phố Changzhi vào ngày 30/07 năm nay – bị điều tra chỉ 48 ngày sau khi nhậm chức. Lu Media dẫn lời hai người thạo tin ở Sơn Tây cho biết: Cuộc thanh tra liên quan đến Wang Junbiao đã lật tẩy một loạt các vấn đề của hệ thống tín dụng nông thôn ở tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc. Năm ngoái, nhiều quan chức hệ thống tín dụng nông thôn từng làm việc cùng Wang Junbiao đã lần lượt bị sa thải.
Về hệ thống tín dụng nông thôn, Wang Zhongyin – Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch Liên minh hợp tác xã tín dụng nông thôn Liêu Ninh – đã bị điều tra vào ngày 15/04.
Về bộ phận giám sát tài chính, ngoài Cai Esheng còn có rất nhiều nhân vật khác cũng bị điều tra bao gồm: Cai Jiangting – thanh tra cấp một của Vụ Pháp chế thuộc Ủy ban Điều tiết Bảo hiểm và NH Trung Quốc; Li Guorong – Phó giám đốc Cục Quản lý Bảo hiểm và NH Tứ Xuyên; He Lin – cựu Giám đốc Trung tâm Mua sắm Tập trung của NH Nhân dân Trung Quốc; Guo Hong – Giám đốc Cục Giám sát thể chế của các NH vừa và nhỏ nông thôn, thuộc Ủy ban Điều tiết Bảo hiểm và NH Trung Quốc; Yang Qing – thanh tra cấp hai của Cục Quản lý NH và Bảo hiểm Sơn Tây; và Jiang Yutang – thanh tra cấp hai của Cục Quản lý Bảo hiểm và NH Thâm Quyến.
Ngày 26/09, Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa 19 đã tiến hành “thanh tra kỷ luật toàn diện” các tổ chức Đảng của 25 tổ chức tài chính bao gồm NH Nhân dân Trung Quốc và Ủy ban Điều tiết NH Trung Quốc.
Ngay sau đó, 3 quan chức tài chính khác đã sa lưới: Ngày 29/09, Vương Chấn Lâm – cựu Phó bí thư thành ủy kiêm Phó thống đốc chi nhánh Hà Bắc của NH Nông nghiệp Trung Quốc, bị điều tra. Ngày 27 – 28/09, Lu Jinwen – cựu Ủy viên Đảng ủy kiêm Phó chủ tịch ICBC chi nhánh Quảng Đông và Cai Jiangting – thanh tra cấp một của Vụ Pháp chế thuộc Ủy ban Điều tiết Bảo hiểm và NH Trung Quốc, cũng lần lượt bị điều tra.
Theo nhà bình luận chính trị Wang He, số lượng lớn những quan chức bị ‘trừng phạt’ thời gian gần đây cho thấy “tham nhũng tài chính và rủi ro tài chính tác động lẫn nhau một cách sâu sắc”. Ngành tài chính được mệnh danh là một trong hai ngành ‘đen tối’ nhất Trung Quốc, và tham nhũng tài chính là tham nhũng có hệ thống và nhất định liên quan đến đấu đá tranh giành trong nội bộ.
Bảo Nguyên